به عنوان نخستین سوال لطفا دیدگاه تان را درباره حضور بانوان در عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی بفرمایید.
در دنیا ثابت شده کشورهایی بیشترین شیب صعودی در حوزه رشد فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را داشته اند که جایگاه بانوان را هم دیده اند و آنان را به عنوان نیمی از جمعیت جامعه مورد توجه قرار داده اند. بهرحال آفرینش خداوندی باعث شده نیمی از جمعیت جوامع بانوان باشند و در این میان هر دو جنس مرد و زن محتاج بسترسازی‌های اجتماعی جهت رفع نیازمندی هایشان هستند. نکته ای که همواره از آن غفلت کرده‌ایم این است که زیرساخت‌ها را برای هر دو جنس مهیا می‌کنیم و حتی آن‌ها را مجهز به علوم و دانش مختلف می‌کنیم اما موقع ثمر دادن این سرمایه گذاری‌ها به نیمی از این ظرفیت یعنی خانم‌ها بی توجهیم و در حقیقت میزان بهره وری را در یک دوم ضرب می‌کنیم. البته هرگز حضور بانوان در خانواده‌ها و نقش آن‌ها در استحکام بیناد خانواده و تربیت فرزندان صالح را کتمان نمی‌کنیم ولی باید توجه کنیم که از دامن زنان فرهیخته و رشد یافته فرزندان کارآمد تربیت خواهند شد. نکته دیگر این است که معمولا بانوان در هر جمعی بوده‌اند تنش در آن جمع به میزان قابل توجهی کاهش داشته است چون خانم‌ها بیشتر به جزئیات توجه دارند و برای تحقق آن جزئیات هم برنامه ریزی می‌کنند. بکارگیری بانوان در پست‌های مدیریتی و اجرایی هم ثابت کرده که حضور ایشان حضوری توام با موفقیت بوده است. در یک جمعبنمدی باید گفت که باید بستر حضور بانوان در عرصه‌های مختلف را فراهم کنیم تا آنان نیز پتانسیل‌های خود را بتوانند به منصه ظهور برسانند. من به تبیعض جنسیتی اعتقادی ندارم ولی به برابری جنسیتی معتقدم. نکته پایانی این که حضور بانوان در فضاهای مختلف توام با حساسیت هایی است که همه به آن واقف هستیم و بانوانی که علاقه مند به نقش آفرینی‌های اجتماعی نیز هستند باید این حساسیت‌ها را درک کنند؛ کما اینکه تاکنون نشان داده اند که آگاهی لازم در این زمینه را دارا هستند.

پس شما حضور بانوان در عرصه‌های مختلف را موفق می‌دانید؟
هرچند تعداد بانوانی که در رده‌های مدیریتی میانی و کلان حضور دارند بسیار اندک اند اما همواره حضورشان توام با موفقیت بوده است. معمولا تخلفات اقتصادی مانند ارتشا در بین بانوان یا وجود ندارد یا بسیار کم است و در عین حال دقت فراوانی در انجام وظایف محوله دارند زیرا وقتی در جمع مثلا 20 نفره آقا یک خانم حضور دارد تخلف و یا کم کاری و یا اهمال در کار بیشتر به چشم می‌آید هرچند که موفقیت‌های او در آن جمع زیاد مورد اعتنا قرار نمی‌گیرد.(تبسم)

شما نخستین زن راه یافته به جمع هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز هستید. نگاه‌ها به شما چگونه بوده است؟
استحضار دارید که قدمت اتاق بازرگانی تبریز مرز یکصد سالگی را پشت سر گذاشته است. هر چند که به خاطر محدودیت ها، حضور بانوان در عرصه بازرگانی در کشور بسیار اندک بوده است اما در تبریز با استناد به کارت‌های بازرگانی موجود، در طول یک قرن گذشته تاجران بانو فعال بوده اند و هستند ولی هرگز تمایلی به عضویت در هیات نمایندگان اتاق بازرگانی در بین آن‌ها نبوده است. من که نخستین حضور بانوان در جمع هیات نمایندگان اتاق‌های بازرگانی ایران را تجربه می‌کنم در ابتدا شاهد برخی مشکلات و نگاه‌های همراه با حیرت بودم اما چون از ابتدای دوره نوجوانی و جوانی به کار تشکیلاتی و جمعی عادت داشته ام برای خود من حضور در این جمع راحت بود. وقتی هم که هیات‌های تجاری خارجی به ویژه از اروپا در تبریز حاضر می‌شوند و من را می‌بینند که بانویی با حجاب کامل کار اقتصادی می‌کند به شدت متعجب می‌شوند. برخی از آن‌ها به من می‌گویند که هرگز تصور حضور خانم‌ها در کار بازرگانی و اقتصادی در کشورمان را نداشته اند زیرا تبلیغات رسانه‌های همگانی غرب دور از واقعیت‌ها بوده است.

فعالیت دوره جدید اتاق بازرگانی تبریز از اوایل سال گذشته شروع شده است. عملکرد اتاق در این مدت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
هرچند انتظارات بیشتری از اتاق بازرگانی بوده و برخی از این انتظارات هم به حق است، ولی من در مجموع عملکرد دوره جدید را مثبت می‌بینم. همان طور که گفتم بسیاری از تجار و اعضای اتاق بازرگانی انتظاراتی از ما دارند که بعضا خارج از اختیارات اتاق و حتی مسئولان استانی است. تصور کنید موضوع تحریم ها، رکود اقتصادی و یا نرخ بالای تورم موضوعاتی نیستند که از دست ما کاری برآید. بیشتر این طیف از افراد نیز همان هایی هستند که با وام‌های زودبازده اعطا شده در دولت قبلی بدون مطالعه واحدهایی را ایجاد کردند و حالا که این مشکلات به اوج خود رسیده نه تنها تولیدشان را متوقف کرده اند بلکه مدیون بانک‌ها هم هستند. بهرحال از هر طرف به این افراد فشار وارد می‌شود و انتظاراتی دارند. یا فعالان حوزه صادرات را در نظر بگیرید که تمام دارایی و اموال خود را در راه توسعه صادرات قرار داده و اکنون که مشکل تبادل پول با کشورهای دیگر داریم، با مشکلات متعددی مواجه شده و حتی از ورود به این حوزه هم سرخورده شده‌اند.
هشت سال خرابی به ارث رسیده به دولت فعلی اتاق را هم از انجام فعالیت‌های طبیعی اش عقب انداخته ولی در مجموع حرکت اتاق را رو به رشد می‌بینم و امیدوارم با حضور افراد دلسوزتر از نمایندگان منتخب فعلی، در ادوار آینده این رشد شیب بیشتری به خود بگیرد.

مراودات بین المللی و نقش اتاق بازرگانی در ارتقای این مراودات چگونه است؟
وقتی از مراودات بین المللی صحبت می‌کنیم بیشتر قصد ما توسعه صادرات است و فکر می‌کنم منظور شما هم همین مساله است. در این زمینه ماموریت خود را انجام می‌دهیم. ضمن پذیرایی از هیات‌های تجاری خارجی سعی کرده ایم با برگزاری نشست‌های تخصصی و استفاده از هیات‌های بازاریاب و بازارشناس میزان صادرات مان را افزایش دهیم. در کنار این فعالیت‌ها موضوعاتی وجود دارد که باز تاکید می‌کنم در حوزه اختیارات ما نیست. مثلا گشایش اعتبار اسنادی(LC) و یا مبادلات مالی مشکلاتی هستند که مانع رونق بیشتر صادرات شده اند. ما کالا را صادر می‌کنیم ولی نمی‌دانیم پول را باید چگونه به دست بیاوریم.
استحضار دارید که تاکید مقام معظم رهبری تحقق اقتصاد مقاومتی است و به اعتقاد بیشتر کارشناسان مبنای تحقق اقتصاد مقاومتی هم توسعه صادرات است. ما و همه دستگاه‌ها و نهادهای مسئول باید بسترهای لازم برای رونق صادرات را مهیا کنند. البته بسترسازی کار یک روز و یک ماه و یک سال و دو سال نیست. سال‌های سال زمان می‌برد در این امر موفقیت‌های درخشانی کسب کنیم زیرا موفقیت در این حوزه مرتبط با نوع تولید، روش‌های تولید، استفاده از تکنولوژی‌های برتر، تولید کالاهای بازارپسند، بازاریابی اصولی و... است. پس اگر این موضوعات و به ویژه بازاریابی اصولی را نکته اول بحث صادرات قلمداد کنیم، نکته دوم را هم باید به اعتقاد من به تخصصی بودن امر صادرات اختصاص دهیم. متاسفانه در کشورمان مغلطه ای شده که تولیدکننده همان صادرکننده است. در هیچ کجای دنیا چنین اصلی وجود ندارد و تولیدکننده فقط تولیدکننده است و تمام تلاش خود را بکار می‌گیرد تا تولیدی با کیفیت و استاندارد را روانه بازار کند. صادرکننده هم با آگاهی کامل به قراردادها و معاهدات
بین المللی و بازارهای هدف کار صادرات را انجام می‌دهد.

ارتباط دانشگاه و صنعت هم می‌تواند به این موضوع کمک کند؟
از سال 71 که من وارد بازار کار شده ام و حتی از زمانی که دانشجوی کارشناسی بودم صحبت از ارتباط دانشگاه و صنعت بود و همین الان هم این حرف زده می‌شود. متاسفانه در مدت 25 سال گذشته ارتباطی منطقی و کاربردی بین دانشگاه و صنعت برقرار نکرده ایم. دانشگاه خود را یک محیط کاملا علمی می‌بیند و با تئوری‌ها فعالیت می‌کند و صنعت نیز فقط متمرکز بر روی تولید است و علم لازم در ارتباط با مثلا بازاریابی، قراردادها و اصول مذاکره ندارد.
همان زمان که ما این خلاء را دیدیم برای نخستین بار شرکت آی پی او(IPO) که همان شرکت خدمات فنی مهندسی مشاور است را برای نخستین بار در ایران و استان تاسیس کردیم. این شرکت‌ها کار مشاوره بازاریابی، مشاوره بازارسازی و ... را انجام می‌دهند و به باور من ترجمان ارتباط دانشگاه و صنعت هستند. در واقع این شرکت‌ها همان حلقه‌های رابطی هستند که دانشگاه و صنعت را بهم وصل می‌کنند.

اتاق هم می‌تواند در نقش شرکت‌های مزبور نقش آفرینی کند؟
اتاق، نهادی مشورتی و نه اجرایی است. ما با راه‌های مختلف، این حلقه مفقوده ارتباط بین صنعت و دانشگاه را به مسئولان گوشزد کرده ایم. مسئولان هم تا حدی به این حوزه واقف شده اند ولی به ابزار سازی نیازمندیم.

کارآمدی شورای گفت وگوی بخش خصوصی و دولت را تا چه اندازه ارزیابی می‌کنید؟
باز به ضرورت استفاده از مشاوران صنعتی باید تاکید کنم. وقتی یک اتاقک می‌سازیم از مهندس ناظر ساختمان استفاده می‌کنیم ولی چرا برای ایجاد واحدهای صنعتی که گاهاً سرمایه گذار تمام دارایی اش را در آن واحد می‌خواباند، از مشاوران صنعتی استفاده نکنیم. پیامد عدم استفاده از مشاوران صنعتی این وضعیتی شده است که حالا می‌بینید. شورای گفت وگو هم مورد به مورد به مشکلات واحدهای بحرانی می‌پردازد و سعی در حل و فصل مشکلات آن واحد دارد. من اعتقاد دارم که باید شورای گفت وگو برنامه محور و نه موضوع محور باشد. اساساً نباید مشکلاتی ایجاد شود که برای حل و فصل مشکل فلان واحد جلسه شورا بگذاریم و کمک‌های لازم را اعمال کنیم. من در جلسات شورای گفت وگو حضور ندارم اما به واسطه این که دبیرخانه این شورا در اتاق قرار گرفته است، از نزدیک موضوعات را تعقیب می‌کنم. جالب است بدانید که بیشتر واحدهای صنعتی بحرانی و یا تعطیل شده که مشکلاتشان در شورای گفت وگو مطرح می‌شود همان واحدهایی هستند که در دولت‌های قبل از تسهیلات بانکی مربوط به بنگاه‌های زودبازده وام گرفته اند. بسیاری از آن‌ها بدون مطالعه اقدام به تاسیس واحد کرده اند و از ماشین آلات چینی استفاده کرده اند که به شدت انرژی بر بوده و بهره وری بسیار پایینی دارند و از سوی دیگر تیراژ قابل قبول در تولید را هم تجربه نکرده اند. این، مشکل بزرگ صنعت ماست.
دیدگاه من این است که شورای گفت وگو باید به ارتقای جایگاه استان ما از حیث فضای کسب و کار متمرکز شود و هر اقدامی که در این باره ضرورت دارد را تدبیر و عملیاتی کند.

با توجه به اینکه جنابعالی مشاور کمیسیون اقتصادی مجلس نهم نیز بوده اید، تعامل با نمایندگان در دوره اخیر مدیریت اتاق بازرگانی تبریز به چه نحو است؟
چند بار از نمایندگان درخواست کرده ایم و آمده اند و صحبت کرده ایم تا برخی مسائل حل و فصل شود.نمایندگان هم علاقه مند هستند تا ما طرح آماده شده را تسلیم ایشان کنیم و حتی از آن طرح دفاع نماییم. این یک واقعیت است که بدنه کارشناسی دولت از بدنه کارشناسی مجلس قوی تر است و به همین دلیل است که اغلب قوانین مصوب در مجلس، لوایحی بوده اند که دولت تقدیم کرده است. بر این باوریم که باید کمیسیون‌های مجلس از حیث کارشناسی و مشاوران تقویت شوند تا قوانین کارآمدتری به تصویب برسد.

صحبت پایانی شما را هم می‌شنویم.
آنچه برای من مهم است تحقق برنامه‌های توسعه ای استان است. به همین منظور دو نکته باید مورد توجه باشد. نخست اینکه راهبردهای ما مطابق یک برنامه مدون علمی باشد تا مشکلاتی که هم اکنون درگیر آن هستیم، اصلاً ایجاد نشود تا سپس به دنبال درمان باشیم. نکته دوم هم این که نگرش بخش خصوصی و بخش دولتی به بانوان باید تغییر کند. بانوان در رفتار و گفتارشان دقت زیادی دارند و حساسیت‌ها را به خوبی درک و مراعات می‌کنند. توجه بیشتر به بانوان در نهایت به نفع جامعه ما خواهد بود. خانمی که اطلاعاتش به روز است و با حضور در جامعه، سنگینی مسئولیت آقا را درک می‌کند پا به پای او می‌رود و همین مساله از هر سو برای جامعه مان مفید به فایده خواهد بود.